Dalga yayınımı bir dalga üretim kaynağından etrafa yayılan titreşim hareketidir. Diğer taraftan dalga enerjinin bir noktadan diğer bir noktaya transferi olarak da tanımlanabilir. Örneğin bir havuz içine bir cisim atıldığında cismin etrafında dairesel şekilde dalga yayılım hareketi gözlenir. Bu en basit bir dalga yayınım hareketidir.
Mekanik dalgalar enerjiyi bir noktadan diğerine aktarmak için belirli özelliklerde bir ortama ihtiyaç duyarlar. Örneğin tsunami dalgaları bir depremin ardından depremin enerjisini farklı noktalara iletirler. Burada iletmeye araç olan sıvı ortam yani denizdir. Dalga yayınımında titreşim boyunca malzeme ve ortam üzerinde kalıcı bir şekil değişimi olmaz.
Ses dalgaları da mekanik dalgaların bir başka türüdür. Ses dalgaları gerçekte basınç dalgaları olup bu dalgalar taşıma ortamı olan havada saniyede yaklaşık340 metreyol katleder. (20 derece oda sıcaklığında) Dalgalar bir hacimde yayılımları zaman göre periyodik olarak değişen fiziksel olaylardır.
Matematiksel olarak dalgalar genellikle periyodik fonksiyonlar kullanılarak açıklanırlar. Titreşim hareketi olarak da tanımlayabileceğimiz tipik dalga yayılımı olaylarından bazıları mekanik titreşimler, ses, ışık, suda oluşan dalgalar, radyo dalgaları, mikrodalgalar, kızılötesi dalgalar görünür ışık, mor ötesi dalgalar, X-ışınları, gama ışınları gibi.
Bazı dalga olayları kısa sürede dengeye veya sıfıra ulaşırken bazıları da sönümsüz olarak sonsuza kadar devam ederler. Yayılım olayı gerçekte bir enerji dönüşümüdür. Ancak dalga yayınımı sırasında ortam ve malzemede herhangi bir şekilde değişim olmaz.
Dalgaların birçok özelliği matematiksel olarak açıklanabilir. Gerçek dalga olayları zaman ve hacim olarak sınırlıdır. Ancak matematiksel olarak tek bir dalga veya dalga grubunun bağlantılarla ifade edilmeleri daha kolaydır.
Dalga yayınımını iki genel gruba ayırabiliriz:
A. Mekanik Dalgalar:
-
- Su üzerindeki dalgalar
- İp üzerinde meydana gelen dalgalar
- Gerdirilmiş bir yay üzerindeki dalgalar
- Ses dalgaları
- Deprem dalgaları
B. Elektromanyetik Dalgalar:
-
- Radyo, televizyon, radar dalgaları
- Kızılötesi ışın dalgaları
- Işık dalgaları
- Mor ötesi dalgalar
- X-ışınları, gama ışınları
- Mikrodalgalar
- Görünür ışık